Kum Saatleri Nasıl Yapılır?
Saat, zamanı ölçmeye yarayan alettir. İki farklı zaman arasındaki farkı insanlar tarafından oluşturulan ölçüler dahilinde ölçmeyi sağlar. Saatin rakamları arasındaki açılar 30 derecedir.
Saat, ilk defa MÖ 4000’lerde Mısır’da kullanılmaya başlanmıştır. Mısırlılar Güneş’in her gün belirli bir düzende doğup battığını keşfettikten sonra bundan yararlanarak güneş saatini icat etmeyi başardı. Bu saat çeşidinde dik duran bir cismin Güneş’in geliş açısına göre oluşturduğu gölge boyuna bakılarak saat hesaplandı. Ancak güneş saatinin bir eksikliği vardı: Geceleri güneş olmadığından dolayı çalışamıyordu. Bunun üzerine Antik Mısırlılar kum saati ve su saatini icat ettiler.
Kum saatleri içinde kum olan, altı üstü geniş, beli ince, bir sıvının ya da çok ince taneli bir katının bir delikten geçerken daima aynı zamana ihtiyaç göstereceği ilkesine dayanarak çalışan zaman ölçme aracıdır.
Akış hızının sabit olmayıp, işlemin toplam süresinin sabit oluşu bu saatlerin dezavantajıdır. Saatlerde kumun yanında, zaman zaman pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, cıva ya da ince toz siyah mermer de kullanılmıştır. Kum saati, Avrupa’da ilk kez 8. yüzyılda bir papazın buluşuyla kullanılmaya başlanmıştır. Camcılık becerisi geliştikçe, kumun doldurulduğu ağızda eritilerek kapatılmış ve nemlenerek akışın zorlaşmaması sağlanmıştır.
16. yüzyıldangünümüze kadar bu saatler sürekli zamanı ölçmek için değil, belirli bir sürenin başlangıcını ve bitişini göstermek için kullanılmıştır; kiliselerdedua süresi, gemilerde tayfaların nöbet süresi ya da gemilerin hızlarının belirlenmesi amacıyla da kullanılmıştır. Günümüzde oyun vs. benzeri yerlerde de kullanılmaktadır.
Soğuk iklimlerde su saatine göre daha yaygın kullanımı olduğu halde, kum saati gün boyunca zaman ölçümü için çok uygun bir gereç değildi. Bunun için ya çok büyük yapılması ya da başında her an birinin beklemesi gerekiyordu. Bazı kum saatlerinde bulunan kadrandaki gösterge, saatin her baş aşağı edilmesinde bir saat ileri alınıyordu. Yine de kum saati uzun bir dönem boyunca küçük zaman aralıklarının ölçülmesinde başarıyla kullanıldı.
